Wat?
Het meten van impact kan omschreven worden als een proces waarin globaal geanalyseerd wordt wat de consequenties zijn van een (beoogde) verandering. Er wordt gekeken op welke manier de verandering gecontroleerd kan worden doorgevoerd.
Waarom?
- Om beter te begrijpen welke effecten activiteiten hebben.
- Als je weet wat je bereikt, kun je ook bepalen wat je moet doen om te verbeteren.
- Om op een andere manier transparant te communiceren over de organisatie.
- Om medewerkers te motiveren. Door als team volledig achter de duurzaamheidsmissie van de organisatie te staan en de impact van de interventies te kennen, zullen zij ook gepassioneerd zijn om deze impact te vergroten. Met zo’n aanpak kan je ook een signaalfunctie naar burgers en leveranciers opnemen en hen inspireren.
Wie?
- Het logische model (zie onder) wordt per interventie door de Kopgroep ingevuld.
- De procesbegeleider of trekker kan per actie een aantal (meetbare) indicatoren, technieken en methodieken voorleggen aan de Kopgroep . Let op: impact meten is een (tijdsintensief) proces op zichzelf. Het is aangewezen om een duidelijke taakverdeling op te maken en het werk te verdelen. Bevindingen en resultaten worden teruggekoppeld aan de Kopgroep.
Hoe?
Werkwijze en Methodieken
- Te verwachte effecten formuleren
Te verwachten effecten formuleren
Het meten van de impact gebeurt aan de hand van het invullen van de impactketen. Concreet geef je een antwoord op volgende vragen: Wat gaat er om in de organisatie (= input of context)? Wat doe je daarmee (= activiteiten)? Hoeveel tijd en middelen kan in de meting gestoken worden? Wat zijn de directe resultaten (= outputs) en wat zijn de resultaten op de middellange en lange termijn (= effecten)? Wat zijn de voorwaarden om de resultaten te bereiken. Het model dat de oorzakelijke verbanden tussen activiteiten, outputs en effecten beschrijft, wordt ook een Theory of Change genoemd. Met een impactmeting onderbouw je je Theory of Change en bepaal je wat jouw aandeel in de verandering is geweest.
Binnen de pilootprojecten werd gebruik gemaakt van de verkorte versie van de impact wizard.
- Indicatoren bepalen
Nadat de effecten geformuleerd worden, kan je per effect indicatoren bepalen die de verandering of impact kunnen meten. Bij bepaalde acties, zoals het vervagen van flessenwater door kraantjeswater, kan je gebruik maken van relatief eenvoudig meetbare indicatoren (transport, kostprijs, logistieke en administratieve opvolging, …). De impact is op terrein van kostprijs en administratieve last in dit voorbeeld gemakkelijk vast te stellen. Als het gaat om te verwachten effecten zoals mentaliteitswijziging is dit veel moeilijker vast te stellen. Om impact ook bij maatschappelijke en sociale effecten goed te kunnen meten, werkte Koers Futuur samen met Sociale Innovatiefabriek. De Impactwizard is een uitgebreide en wetenschappelijk onderbouwde tool die organisaties ondersteunt bij het meten van hun maatschappelijke impact.
- Technieken en methodieken selecteren
Wanneer je per interventie, en per verwachten effect, indicatoren bepaald heeft, zal u deze moeten gaan opvolgen en meten. Afhankelijk van de indicator zal het een opdracht zijn om de juiste technieken en methodieken te selecteren. Voornamelijk bij kwalitatieve indicatoren, zoals bv. “medewerkerstevredenheid” of niveau van “kennis en begrip van biodiversiteit” zal je de nodige technieken (focusgroep, interview, storytelling, vragenlijst, …) moeten kennen en toepassen om na te gaan of de gewenste effecten bereikt worden. Het meten van maatschappelijke en sociale effecten is niet evident. Koers Futuur maakte hiervoor gebruik van de inzichten die aangeleverd werden door de Impactwizard van de Sociale Innovatiefabriek.
- Interventies evalueren en bijsturen
Er dienen duidelijke afspraken gemaakt te worden over wie welke interventies opvolgt en hoe de indicatoren gemonitord worden. Na verloop van tijd kunnen de bevindingen teruggekoppeld worden aan de Kopgroep en kunnen interventies geëvalueerd worden. Zijn de verwachten effecten bereikt? Zijn er neveneffecten die niet voorzien werden? Zijn de interventie en effecten nog actueel? Waar kan er nog beter? MVO is immers een continu proces.
Tips - Ervaringen - Hulpmiddelen
Tips bij het doorlopen van deze stap
- Hou rekening met neveneffecten (vb overstappen van flessen naar kraantjeswater kan het risico inhouden dat je meer water gaat verspillen of dat medewerkers zelf drank in flesjes meebrengen).
- Kijk ook eens hoe andere partijen aan de slag zijn gegaan met het in kaart brengen van hun impactketen en het opstellen van indicatoren (teruggrijpen naar goede praktijkvoorbeelden. Je hoeft het warm water niet opnieuw uit te vinden).
- Check of acties nieuw zijn (nog niet gepland binnen de reguliere werking).
- Weet dat je de acties ook moet implementeren. Kies daarom voor realistische acties waarvan je weet dat ze ook een impact zullen hebben. Er is niets verkeerd met het vastleggen van een actie met een quick-win, maar beperk je zeker niet tot deze quick-wins en zorg voor een gezonde mix van acties.
Ervaringen : getuigenis op basis van bevraging of interviews
- Piloot 1: de impact wizard laat toe gestructureerd te bepalen wat de beoogde effecten zijn, hoe en door wie we dit zullen realiseren. Het gebruik van de methodiek wordt als erg positief ervaren.
- Piloot 2: de impact wizard werd ervaren als de meest leerzame oefening in het ganse traject. Deze werkwijze gaat verder dan bepalen van welke actie, maar ook waarom en door wie? Er is interesse ontstaan om de impact-wizard (light) ook te gebruiken op andere domeinen bv. bij de implementatie van de SDG’s en het klimaat actieplan. Grote meerwaarde van methodiek is: je vertrekt vanuit welke impact willen we hebben ipv vanuit welke actie willen we doen.
- Piloot 3: Het gebruik van de methodiek wordt als erg positief ervaren. Er is interesse ontstaan om deze methodiek op andere domeinen (focusgroepen) te gaan toepassen.