Wat?
Duurzaamheid en MVO zijn zeker geen onbekende begrippen bij de lokale besturen die hier ook de maatschappelijke trend volgen van een groeiend bewustzijn voor duurzaamheidsthema’s of –opportuniteiten.
Er bestaan meerdere definities van MVO doch ze lopen allemaal sterk gelijk.
- Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is de verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar besluiten en activiteiten op de maatschappij en het milieu door transparant en ethisch gedrag(ISO 26000).
- Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering opnemen, waarbij overleg met de stakeholders, of belanghebbenden, van de onderneming deel uitmaakt van dit proces. (Belgisch MVO Referentiekader, 2006).
MVO is ook niet los te zien van de doelstellingen van de Verenigde Naties voor duurzame ontwikkeling (SDG’s). De 17 overkoepelende SDG-doelstellingen zijn stuk voor stuk kapstokken voor de invulling van de ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’ van een gemeente (uitgebreid info rond SDG zie links).
Waarom?
De acties die lokale besturen ondernemen in het kader van MVO hebben meestal een ad hoc karakter. Dat maakt MVO nog geen consequent onderdeel van het strategisch denkproces van een gemeente. MVO is immers geen alleenstaand ‘project’, maar dient geïntegreerd te worden in de reguliere werkwijzen en besluitvormingsprocessen van de gemeente. De MVO-principes worden dan geïntegreerd als een waardenkader voor het beleid en de dagelijkse werking. In dit scenario mag je stellen dat duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen deel uitmaakt van het DNA van een gemeente. Pas dan zal het MVO-beleid werkelijk breed gedragen en op lange termijn verankerd worden. Om hier te geraken is er een duidelijke visie en breed draagvlak nodig binnen het lokaal bestuur.
De opstart van een traject naar Maatschappelijk Verantwoord ondernemen is belangrijk omdat:
- Het geeft Inzicht in de belangrijke rol en actuele bijdrage van de gemeente op het vlak van duurzaamheid.
- MVO is een vrijwillig maar geen vrijblijvend engagement. Met de start van een MVO-traject engageert het lokale bestuur zich om duurzaamheid tot een vast waardenkader te maken en verder te gaan dan ad hoc acties.
- MVO is geen toestand maar wel een proces van continue verbetering van de prestaties en bijgevolg van groei naar een meer mature MVO-organisatie.
Wie?
Het is van groot belang dat het voltallige schepencollege de start van het MVO-traject ondersteunt en het mandaat geeft om verder te gaan met de analyse en de opstart van een traject naar een geïntegreerd MVO-beleid.
Naast het politieke draagvlak dienen ook de ambtenaren en eventueel adviesraden mee in het verhaal te stappen. Een breed draagvlak is essentieel om een succesvol traject te doorlopen en duurzaamheid te verankeren in de organisatie.
Hoe?
Werkwijzen en methodieken
- Om een draagvlak te bekomen over de ganse organisatie dien je vooraf te werken aan bewustwording over de belangrijke rol en bijdrage van de eigen gemeente. Dit kan door het informeren en sensibiliseren bv door infosessie over SDG’s, spelmethodiek, debat, …
- Vaak is er reeds een visie rond duurzaamheid of duurzaamheidsthema’s of werd er door het gemeentebestuur ingetekend op charters, engagementsverklaringen of andere duurzaamheidskaders zoals de burgemeestersconvenant. Je kan deze visie en kaders aanwenden om een traject te starten om de visie kracht bij te zetten en duurzaamheid effectief te laten doorleven.
- Bovendien kan de eerste stap of het initiatief ook komen vanuit één of meerdere adviesraden. Hun initiatieven moeten worden ondersteund om een groter politiek draagvlak te bekomen bij het lokale bestuur (vb. advies aan college helpen verwezenlijken).
- Denk zorgvuldig na over wat je wil bereiken en spreek dit door met collega’s en mandatarissen. Een duidelijk mandaat vanuit het beleid zal een eerste stap zijn naar een gedragen traject. Draagvlak creëren en behouden zal een continu aandachtspunt blijven in dit traject en komt ook in de volgende stappen aan bod.
Tips - Ervaringen - Hulpmiddelen
Tips
- Ga op zoek naar bestaande duurzaamheidskaders of interne visiedocumenten. Ondertekende de gemeente de engagementsverklaring ‘global goals, local focus’ van VVSG of de Burgemeestersconvenant van de EU? Wat gebeurt hieromtrent concreet? Wie volgt dit op en is dit bekend bij de verschillende diensten?
Ervaringen
- Om te illustreren dat het initiatief en de motivatie om met MVO aan de slag te gaan lokaal verschillend kan zijn geven we hierbij de situatie weer in de 3 pilootgemeenten
- Piloot 1: op initiatief van de OCMW-voorzitter, De gemeente zette al sterk in op duurzaamheid, milieu. Met het MVO-traject wenst de gemeente zicht te krijgen op ‘wat doen we al – en wat kunnen we nog (beter) doen’.
- Piloot 2: op initiatief van de medewerker mondiaal beleid, De gemeente is reeds aan de slag gegaan met de SDG’s en tekende de engagementsverklaring ‘global goals, local focus’ van VVSG.: (o.a. deelname workshops SDG’s zowel Vlaams als met internationale partners, denkoefening rond SDG met steun van de provincie Antwerpen dienst mondiaal beleid, grote zichtbaarheid van de SDG-campagne in gemeentehuis.
- Piloot 3: op initiatief van coördinator vrije tijd onderwijs en lokale economie, De gemeente is reeds aan de slag gegaan met de SDG’s en tekende de engagementsverklaring ‘global goals, local focus’: toelichting op personeelsvergadering, personeelsblad, personeelslunch met gadged SDG.